مدیریت مصرف انرژی به مجموعه روش‌ها و اقداماتی گفته می‌شود که برای بهینه‌سازی مصرف به کار گرفته می‌شود و به کمک آن می‌توان کارایی را افزایش و هزینه‌ها را کاهش داد و همچنین از محیط‌زیست حفاظت نمود.
مدیریت مصرف انرژی
منظور از مدیریت انرژی، کاهش میزان مصرف حامل‌های انرژی و هزینه‌های انرژی باتوجه‌به موقعیت جغرافیایی، پارامترهای فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی در مصرف‌کننده نهایی نظیر ساختمان، مجتمع ساختمانی و یا محوطه‌های اداری، آموزشی و… است.
همهٔ ما مصرف‌کننده انرژی هستیم و در خانه، خیابان، محل کار و رفت‌وآمدهای خود از یکی از انواع انرژی استفاده می‌کنیم. برای آنکه بتوانیم مدیریت مصرف انرژی را بهتر انجام دهیم لازم است نسبت به مصرف‌کننده‌های گوناگون آنان را به بخش‌های خانگی، تجاری، صنعتی، کشاورزی، عمومی تقسیم کنیم. مدیریت مصرف خانگی مهم‌ترین نوع از مدیریت انرژی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
مراحل مدیریت مصرف
مرحله نخست مدیریت مصرف انرژی ساختمان، شناخت وضعیت موجود و ساختار فعلی مصرف انرژی در ساختمان هست که این مرحله موسوم به ممیزی انرژی بوده و از مراحل مختلفی تشکیل شده است. ممیزی انرژی قلب مدیریت انرژی بوده و تحلیل مصرف انرژی، شناسایی گلوگاه‌های مصرف انرژی و عارضه‌یابی آنها، ارائه راهکارها و درمان عارضه‌های مصرف انرژی ساختمان در این مرحله انجام می‌شود.
بعد از شناسایی راهکارها و نقشه اجرای راهکارهای تکمیل شده و همچنین بر اساس معیارهای فنی و اقتصادی، راهکارهای مدنظر، انجام می‌پذیرد که این اقدامات مرحله دوم مدیریت انرژی است.
در مرحله سوم، ارزیابی اثرات راهکارها، میزان ماندگاری و تأثیر آنها بر وضعیت مصرف انرژی ساختمان با استفاده از روش‌های متداول ارزیابی، اعتبارسنجی و تأیید انجام می‌گیرد که در واقع این مرحله میزان موفقیت مدیریت انرژی ساختمان در کوتاه‌مدت و بلندمدت را بیان می‌کند.
مدیریت مصرف انرژی در ساختمان
مدیریت انرژی در تعریف به معنای استفاده مقرون‌به‌صرفه و کارآمد از انرژی است. بسته به نوع مصرفی که یک ساختمان دارد دستگاه‌های پرمصرف متفاوت‌اند.
به‌عنوان‌مثال در ساختمان‌های اداری و تجاری دستگاه تهویه مطبوع و سیستم روشنایی مرکزی پرمصرف‌ترین وسایل برقی هستند. البته کاربرد سیستم‌های HVAS مصرف انرژی را تا حد زیادی با کاهش روبرو ساخته است.
صرفه‌جویی در مصرف
در جهت کاهش هزینه‌های صنعت ساختمان و استفاده بهینه از تکنولوژی و به‌کارگیری فناوری ارتباطات و رایانه عملکرد سیستم‌های مدیریت و اتوماسیون ساختمان چشمگیرتر می‌شوند که در مجموع صرفه‌جویی انرژی را در برخواهد داشت. در واقع مزیت استفاده از سیستم‌های جدید کاهش مصرف قابلیت نصب ساده آنها بر روی شبکه‌های کامپیوتری و کنترل سیستم بدون نیاز به کابل‌کشی پرهزینه و استفاده از تجهیزات گران‌قیمت است.
با درنظرگرفتن میزان مصرف انرژی و باتوجه‌به روشنایی روز و دمای بیرون، سیستم قادر است یک روش مصرف ارزان‌قیمت را همراه با صرفه‌جویی در انرژی انتخاب کند. درنظرگرفتن دمای مطلوب ساختمان بر اساس نوع استفاده‌ای که از آن می‌شود مصرف انرژی را تا حد بسیار زیادی محدود می‌کند.
مزایای مدیریت مصرف انرژی ساختمان
در بررسی‌های سیستم‌های تأسیساتی تهویهٔ مطبوع ساختمان‌های چندمنظوره ثابت شده است که این سیستم‌ها بیش از 40% از انرژی کل یک ساختمان را مصرف می‌کنند. گفته شده که تا سال 2022 میلادی، مصرف انرژی سیستم‌های تهویهٔ ساختمان‌های چندمنظوره به دوبرابر میزان فعلی آن خواهد رسید.
بااین‌حال، می‌توان با راه‌اندازی سیستم مدیریت مصرف انرژی ساختمان و با به‌کارگیری تنظیمات ساده، علاوه بر افزایش کارایی سیستم‌های گرمایش و سرمایش و تهویهٔ مطبوع و مصرف بهینه‌تر انرژی، میزان تولید دی‌اکسیدکربن و هزینه‌های مصرفی را تا چندین برابر کاهش داد.
نقش تکنولوژی در مدیریت مصرف
مزیت‌هایی مانند نظارت از راه دور، یکپارچه‌سازی سیستم، تجزیه‌وتحلیل جامع و قابلیت‌های گزارش‌دهی و عیب‌یابی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم به شمار می‌رود که تنها با یک کلیک در رایانه، تبلت یا گوشی تلفن هوشمند می‌توان به طور شبانه‌روزی بر محاسبات مربوط به توزیع، اثربخشی، نسبت بازده انرژی و ضریب عملکرد سیستم‌های انرژی ساختمان نظارت داشت.
درواقع، برنامه‌ها یا نرم‌افزارهای کاربردی به‌عنوان مرکز تجزیه‌وتحلیل و مدیریت سیستم، نقش مهمی در راهکار مدیریت مصرف انرژی ایفا می‌کنند. ثبت حجم زیادی از اطلاعات در مرکز داده، به‌تنهایی هیچ سودی برای کاربر سیستم نخواهد داشت. این اطلاعات تنها در صورتی قابل‌استفاده و سودمند خواهند بود که تجزیه‌وتحلیل شده و اطلاعات معناداری را به‌منظور مدیریت ساختمان تولید نمایند.
توصیه‌های مصرف برق
مدیریت مصرف برق شامل مجموعه‌هایی از فعالیت‌های به‌هم‌پیوسته بین صنعت برق و مشترکین آن به‌منظور منطقی کردن مصرف برق است تا بتوان با کارایی بیشتر و هزینه کمتر به مطلوبیت یکسانی در زمینه برق دست پیدا کنند.
بدین ترتیب هم عرضه‌کننده برق و هم مصرف‌کننده آن به سود بیشتری دست خواهند یافت، البته این نکته را باید متذکر شد که هدف از مدیریت مصرف برق کاهش میزان تولید و کاستن از رفاه جامعه نیست، بلکه کاربرد منطقی و معقول انرژی الکتریکی و استفاده صحیح از آن است که نتیجه آن حفظ و حتی افزایش تولید و رفاه جامعه خواهد بود. از توصیه‌های کلی مصرف برق می‌توان موارد زیر را ذکر نمود:
روند مصرف در ساعات شبانه‌روز و تعیین اهمیت زمانی آن: معمولاً میزان مصرف مشترکان در تمام ساعات شبانه‌روز یکنواخت بوده و در بعضی ساعات بیشتر و در ساعات دیگر کمتر است.
ساعات اوج بار: ساعات اوج بار برحسب فصول سال و مناطق مختلف متفاوت است اما می‌توان این مدت زمانی را باتوجه‌به ساعت رسمی کشور در ۶ ماه اول ساعت ۱۹ تا ۲۳ و در ۶ ماه دوم از ساعت ۱۸ الی ۲۲ در نظر گرفت.
اقدامات مفید برای مدیریت مصرف انرژی
۱- استفاده هرچه بیشتر از نور خورشید
۲- در صورت امکان، استفاده از پرده‌های نازک و عدم جلوگیری از نور روز
۳- پاکیزه نگه‌داشتن شیشه‌های پنجره‌ها برای عبور نور طبیعی
۴- چیدن وسایل در اتاق به‌گونه‌ای که بازدارنده نور روز نباشند.
۵- با استفاده از پنجره‌های بلند و شیشه‌ای، در دیوار اتاق‌های اداری و مانند آن می‌توان فضاهای میانی ساختمان را از روشنایی کافی برخوردار کرد.
۶- کاربرد صحیح لامپهای فلورسنت
۷- استفاده کمتر و سنجیده‌تر از لامپهای رشته‌ای
۸- در فصل تابستان، بهتر است تاحدامکان لامپهای رشته‌ای را خاموش نگه داریم.
۹- توجه به استانداردهای روشنایی
۱۰- پاکیزه نگه‌داشتن حباب‌ها و پرتوافشان‌ها
۱۱- استفاده از رنگ‌آمیزی روشن برای دیوارها، سقف و چارچوب در و پنجره
پروژه‌های مدیریت مصرف انرژی از طریق شناسایی مناطق ناکارآمد و انجام اقدامات لازم، باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌ها می‌گردند و سیستم‌های جدید با کاهش مصرف و هزینه. همچنین شما می‌توانید با مراجعه به سایت صنعت نور از محصولات جدیدی که در جهت مدیریت مصرف عرضه شده، دیدن نمایید.