محاسبه روشنایی یکی از مهم‌ترین مواردی است که برای زندگی و سلامتی به آن نیاز دارید که عموما مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در نورپردازی ساختمان، شدت نور و همچنین میزان خروجی نور محاسبه می‌شود. در واقع محاسبه روشنایی برای درک تعداد منابع نوری مورد نیاز، کمک می‌کند. صنعت نورپردازی و روشنایی توصیه‌های ثابتی برای سطح نور در طیف وسیعی از ساختمان‌ها و کاربردها دارد. در ادامه در مورد محاسبه روشنایی و نیاز حیاتی ما برای زندگی و رفاه به نورهای مصنوعی را بحث خواهیم کرد.
همچنین در نظر داشته باشید برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله‌ی “آشنایی با صنعت نور و روشنایی” نوشته شده در بلاگ وب‌سایت صنعت نور را مطالعه کنید.
بهترین متریک برای محاسبه روشنایی شدت نور کدام است؟
شاخص روشنایی، شاخصی است که برای محاسبه روشنایی در یک فضا مورد استفاده قرار می‌گیرد که با لوکس یا فوت کندل اندازه‌گیری می‌شود. در واقع شاخص روشنایی مقدار نوری (لومن) است که روی یک سطح (بیش از هر فوت مربع یا متر مربع) می‌افتد. بنابراین شدت نور برحسب لومن بر فوت مربع (فوت کندل) یا لومن بر متر مربع (لوکس) قابل اندازه‌گیری است. محاسبه روشنایی ساختمان و هر فضای دیگری به ما این امکان را می‌دهد تا میزان نور کافی برای انجام کارها را مورد بررسی قرار دهیم. به یاد داشته باشید که گاهی اوقات دو واحد اندازه‌گیری موجود برای محاسبه روشنایی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند، بنابراین قبل از اقدام برای محاسبه و اندازه‌گیری با مفهوم‌های آن‌ها به درستی آشنا شوید.
· آشنایی بیشتر با لومن
برای اندازه‌گیری مقدار نور مرئی که چشم انسان قادر به مشاهده‌ی آن است، از واحد لومن (lm) استفاده می‌شود. بسیاری از لامپ‌هایی که برای منزل خود خریداری می‌کنید، خروجی لومن را نشان می‌دهند. هرچه خروجی لومن بیشتر باشد، شدت نور بیشتر خواهد بود. برای محاسبه روشنایی ساختمان خود و همچنین خرید لامپ‌ها باید به دنبال لومن آن باشید نه میزان وات لامپ! در واقع وات میزان مصرف انرژی یک لامپ را تعیین می‌کند. با درک بهتر لومن می‌توانیم محاسبه روشنایی دقیق‌تری داشته باشیم.
· آشنایی بیشتر با لوکس
لوکس یک واحد اندازه‌گیری است که برای توصیف تعداد لومن‌هایی که روی یک فوت کندل یا لوکس می‌افتد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصور کنید که یک منبع نور با 1000 لومن دارید، اگر تمامی این 1000 لومن در سطحی به مساحت 1 متر مربع پخش شود، شما روشنایی برابر با 1000 لوکس خواهید داشت. اما اگر این میزان لومن را روی مساحت 10 متر مربع پخش کنید، روشنایی لوکس به شدت کمتر و به 100 لوکس کاهش پیدا خواهد کرد.
یکی از دلایل محاسبه روشنایی اطمینان پیدا کردن از استانداردهای لازم و مشخص می‌باشد. محاسبه روشنایی برای عکاسی، تئاتر، جراحی، دفاتر، ساختمان‌ها و… تفاوت‌های ارزشمندی را ایجاد می‌کند که بسیار تاثیرگذار هستند. میتوانید با مهم‌ترین واحدهای روشنایی را در مقاله‌ی “سه واحد اندازه‌گیری روشنایی و کاربرد آن” مطالعه کنید.
آشنایی بیشتر با فوت کندل
فوت کندل نیز معیاری از شدت نور است که تعداد لومن در هر فوت مربع را بیان می‌کند. افراد می‌توانند با توجه به دلایل مختلف از معیارهای متفاوتی برای محاسبه روشنایی ساختمان بهره‌مند شوند.
نحوه محاسبه روشنایی
برای محاسبه روشنایی ساختمان از راه‌های مختلف و همچنین دستگاه‌های متفاوتی استفاده می‌شود؛ اما بهترین راه برای محاسبه روشنایی و اندازه‌گیری شدت نور استفاده از نورسنج (lux) است. دستگاه نورسنج این امکان را به ما می‌دهد تا شدت نور بهینه را برای یک محیط انتخاب کنیم. برای اندازه‌گیری و محاسبه روشنایی یک اتاق میتوانید مراحل زیر را با دقت انجام دهید.
- در ابتدا هر نوری که در اتاق قصد دارید میزان و شدت آن را اندازه‌گیری کنید، خاموش کرده و نورسنج را روشن کنید. میزان نوری که دستگاه نشان می‌دهد، به عنوان شدت نور پایه یا شدت نور محیط مشخص می‌شود.
- سپس چراغ‌های مورد نظر خود را برای محاسبه روشنایی روشن کرده و میزان نور را اندازه‌گیری کنید. فراموش نکنید که برای چند لحظه صبور بوده و اجازه دهید که روشنایی به میزان اوج خود برسد.
- حال دو عدد بدست آمده برای نور پایه محیط و هنگام روشن شدن لامپ را از یکدیگر تفریق کنید. عدد بدست آمده میزان نوری است که لامپ تولید می‌کند و میتوانید میزان آن را با سطح استاندارد مورد مقایسه و آنالیز قرار دهید.
یکی از مناسب‌ترین انواع چراغ‌ها با بیشترین بازدهی، چراغ‌های خطی هستند که در مقاله‌ی “معرفی انواع چراغ خطی و کاربرد آن در مکان‌های متفاوت!” میتوانید با آن‌ها آشنا شوید.
نکات مهم که در محاسبه شدت نور تاثیرگذار هستند
برای اینکه بیشتر شدن دقت محاسبه روشنایی و کاربرد پذیری آن، لازم است که نکات مهمی را به یاد داشته و از آن‌ها استفاده کنید:
- کالیبره کردن دستگاه: فراموش نکنید که در ابتدا باید دستگاهی که با آن میزان نور را اندازه‌گیری می‌کنید، کالیبره کنید تا میزان خطای آن به صفر برسد. در غیر این صورت اعداد به دست آمده دقیق و حتی صحیح نخواهد بود.
- شدت نور پایه محیط را چندین مرتبه به دست آورید تا از صحیح بودن آن اطمینان حاصل کنید.
- از حداکثر و حداقل مقدار شدتی که دستگاه شما میتوانید اندازه‌گیری کند، مطلع شوید، ممکن است دستگاهی که انتخاب کرده‌اید برای محاسبه روشنایی که در نظر دارید، مناسب نباشد
- اندازه‌گیری خود را چندین مرتبه و در نقاط مختلف اتاق یا فضا تکرار کنید تا از عدد به دست آمده مطمئن شوید.
- چنانچه برای انجام کاری به محاسبه روشنایی ساختمان نیاز دارید، از میزان شدت استاندارد برای این کار مطلع شوید تا در صورت مغایرت بتوانید آن را اصلاح کنید.
نحوه انتخاب شدت نور ایده‌آل
بدیهی است که فضاهای مختلف به شدت نور متفاوتی نیاز دارند. ممکن است تا به حال به این موضوع دقت نکرده باشید، اما نورپردازی حتی در یک شرکت نیز برای القا حس فرهنگ شرکت بسیار حائز اهمیت است. بنابراین انتخاب و محاسبه روشنایی ایده‌آل باید یکی از اولویت‌های مهم شما برای ساختمان باشد. جامع‌ترین روش و رویکرد برای به دست آوردن استاندارد شدت نور مورد نیاز این است که کاربردهای متفاوتی که از فضا انتظار داریم، سن افرادی که از این فضا استفاده می‌کنند و همچنین مدت زمانی که در این فضا ممکن است حضور داشته باشند را در نظر بگیریم.
در بیشتر فضاها برای اینکه بتوانید نیازهای نوری ساکنین و افراد را به طور کامل و برای کاربردهای مختلف تامین کنید، میتوانید از چندین لاین نورپردازی استفاده کنید. در واقع یکی از نکات بسیار مهم در روشنایی ساختمان استفاده از لاین‌های مختلف نوری است که به‌صرفه‌ترین و راحت‌ترین راه‌حل ممکن نیز است.
مقالات پیشنهادی: