دمای رنگ نور که در کاتالوگ مشخصات لامپ نمایش داده می‌شود و بیان‌کننده اثرات روحی و روانی نور شامل احساس سردی و گرمی در محیط است که انتخاب صحیح دمای رنگ، از نظر معماری اهمیت ویژه‌ای دارد و برای محیط‌های مختلف باید درجهٔ مناسبی انتخاب کرد، مخصوصاً در نمای منزل استفاده از رنگ نور مناسب امری ضروری به حساب می‌آید.
دمای رنگ نور چیست؟
دمای نور بیانگر رنگ نور خروجی از منبع نور بوده که به نحوی میزان سردی یا گرمی نور را مشخص می‌کند. برای سنجش دمای نور روش‌های متفاوتی وجود دارد که در اینجا چند مورد را برایتان ذکر می‌کنیم.
گرمی و سردی رنگ نور
هرچه عدد دمای نور بزرگ‌تر باشد رنگ نور به رنگ‌های سرد نزدیک می‌شود و هرچه این عدد کوچک‌تر شود رنگ نور به رنگ‌های گرم نزدیک خواهد شد. برای درک بهتر، یک قطعه فلزی را در نظر بگیرید، وقتی به این قطعه فلزی حرارت بدهیم در ابتدا به رنگ قرمز درآمده و هرچه گرم‌تر می‌شود رنگ آن به‌تدریج نارنجی، زرد، سفید، آبی و درنهایت بنفش خواهد شد لذا با افزایش دمای رنگ نور، رنگ خروجی منبع نور نیز سردتر می‌شود.
جسم سیاه ایدئال
دمای نور یک منبع نور برحسب دمای مطلق یک تابشگر جسم سیاه ایدئال بیان می‌شود و واحد آن کلوین است. جسم سیاه در فیزیک به‌عنوان جسمی ایدئال در نظر گرفته شده که تمام تابش‌ها و طول موج‌ها را جذب می‌کند و متناسب با دمای خود شروع به تابش می‌نماید.
اندازه‌گیری دمای رنگ نور و استانداردهای آن
اندازه‌گیری دمای رنگ اصلاً شبیه اندازه‌گیری دمای سرد و یا گرم محیط اطراف نیست. در حقیقت مقیاس درجه کلوین برعکس بوده و به این صورت است که در دمای رنگ بالا نور سرد و در دمای رنگ پایین نور گرم ایجاد می‌کند.
گرم‌ترین نور، ۲۰۰۰ درجه کلوین است که چون محیط گرم و دلنشینی ایجاد می‌کند در دکور منازل کاربرد دارد، این نور راحت‌تر دیده و چشم‌ها کمتر خسته می‌شود. همچنین سردترین نور ۶۵۰۰ درجه کلوین است که نوری بسیار واضح و روشن دارد و از این دمای رنگ نور برای اماکن عمومی و فروشگاه استفاده می‌شود تا نمایش بهتری از اجسام را به ما بدهد.
دمای رنگ لامپ‌ها
این شاخص برای طراحی منزل بسیار موردتوجه معماران قرار می‌گیرد زیرا باتوجه‌به درجه حرارت رنگ می‌توان رنگ مناسب برای افرادی که طبیعت گرم و یا سرد دارند، را مشخص کرد و به‌واسطهٔ آن مناسب‌ترین رنگ برای دیوارها و وسایل منزل را باتوجه‌به سلیقه و روحیهٔ افراد انتخاب کرد.
سه نوع اصلی دمای رنگ نور در روشنایی لامپ‌ها عبارت‌اند از:
- زرد یا آفتابی (۲۷۰۰ تا ۳۲۰۰ کلوین)
- متعادل (۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ کلوین)
- سفید مهتابی (۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰ کلوین)
انتخاب دمای رنگ نور
انتخاب دمای نور مناسب موضوعی است که همیشه طراحان نور با آن روبه‌رو هستند و این موضوع به میزان شدت روشنایی موردنیاز، رنگ‌های استفاده شده برای فضا و مبلمان و حتی مسائل جغرافیایی مثل آب‌وهوا و فرهنگ نیز بستگی خواهد داشت.
مقاله پیشنهادی: محاسبه روشنایی ساختمان و نکاتی که باید توجه کرد
در ادامه برای درک بهتر و انتخاب صحیح، انواع درجات دمای نور را بررسی کردیم:
دمای رنگ ۲۷۰۰ درجه کلوین
رنگ ایجاد شده در این دما به‌اصطلاح نرم و گرم هست، بیشتر استفادهٔ این رنگ لامپ در اتاق‌های خواب و یا حال خانه برای ایجاد جو آرام است چراکه این درجه حرارت لامپ نارنجی و زرد، آرامشی به ما می‌دهد. این درجه دما مناسب محیط‌هایی با رنگ‌های تیره و تاریک است و با رنگ‌های قهوه‌ای و چوب سازگاری بیشتری دارد.
احساسی که دمای رنگ نور گرم (نور آفتابی) به کاربر می‌دهد، حس غروب خورشید و استراحت است. نورهای رنگ طبیعی روز، حس آفتاب وسط روز را تداعی کرده و در نتیجه کاربر احساس تازگی و پرانرژی بودن می‌کند. به همین علت این نوع نور انتخاب مناسبی برای محیط کار، محیط کتابخانه، محیط کلاس و محیط‌های درمانی بوده، چراکه این نور باعث افزایش تمرکز افراد می‌شود.
دمای رنگ ۳۵۰۰ درجه کلوین
ابن درجه از نور، مقداری سردتر از نور دمای رنگ ۲۷۰۰ درجه کلوین است که انتخاب مناسبی برای خانه و کسب‌وکار می‌باشد. این دما رنگ زیبا و دلپذیری را در اتاق‌های خواب، نشیمن، نهارخوری، کافه‌ها، رستوران‌ها و سالن‌ها ایجاد می‌کند. همچنین مناسب فضاهایی بوده که دارای وسایل با تناژ رنگ قرمز، نارنجی و یا زرد است.
دمای رنگ ۴۱۰۰ درجه کلوین
این درجه دما، رنگی سرد بوده و نزدیک به رنگ طبیعی است و بهترین رنگ برای دکورهای مینیمالیستی و مناسب فضای کار مانند دفتر، سالن‌های سرگرمی، مدارس، آشپزخانه، حتی توالت و حمام یا اتاق‌هایی از رنگ سفید، آبی و سبز است.
دمای رنگ ۵۰۰۰ درجه کلوین
دمای رنگ 5000 درجه، برای معادل‌سازی یک روز پرنور در محل هست. این نور طیف کامل رنگ سفید است، رنگی که حتی به آبی هم می‌زند. از این رنگ بیشتر در فضاهای اداری، فضای باز و محیط‌های بادقت کار بالا مانند کارگاه‌ها، کارخانه‌ها، بیمارستان برای بالابردن میزان بهره‌وری استفاده می‌شود.
دمای رنگ ۶۰۰۰ درجه کلوین
نور سفید خالص که بسیار به آبی تمایل دارد و طیف ایجاد شده باعث خستگی چشم می‌شود و نور تندی را ایجاد می‌کند. به همین دلیل به طور معمول این طیف نور زیاد مورداستفاده قرار نمی‌گیرد، ولی در این دمای رنگ به دلیل روشن بودن، درخشش‌های متنوعی را ایجاد کرده و طی مطالعات انجام شده مشخص شده که این طیف نور باعث نمایش بهتر محصولات و اجناس می‌شود و برای دکور فروشگاه‌ها و در مناطق تجاری، صنعتی و انبارها که نیاز به روشنایی بالایی دارند بسیار مناسب است.
تفکر اشتباه در انتخاب رنگ نور:
برای رسیدن به نور میانه و طبیعی، ترکیب دو لامپ با نور گرم (آفتابی با درجه کلوین پایین) و نور سرد (مهتابی با درجه کلوین بالا) در یک چراغ، مطلوب نیست زیرا علاوه بر بدشکل شدن محیط باعث عدم یکنواختی توزیع نور و عدم تطابق چشم با دمای نور چراغ می‌شود و حس بی‌نظمی به انسان دست داده که در استانداردهای روشنایی مدرن، چنین کاری توصیه نشده است.
بسیاری از افراد برای بیان دمای رنگ نور مرتبط مد نظرشان از کلماتی مثل آفتابی، مهتابی، یخی، متعادل، زرد، سفید، صدفی، نارنجی و… استفاده می‌کنند که کلیه کلمات ذکر شده غیرفنی و اشتباه است. شما باتوجه‌به توضیحات داده شده می‌توانید متناسب با محیط مورد نظرتان از محصولات متنوع صنعت نور دیدن نمایید و مناسب‌ترین محصول را دریافت کنید.